Fotki z Ukrainy

Wakacje na Ukrainie: Kijów i Lwów. Oprócz złotych kopuł cerkwi i śladów polskości wypatruję wszystkiego, co związane z fotografią. Nie muszę szukać długo. Na ulicach jest sporo zdjęć i to nie tylko reklam.

W centrum Kijowa na Placu Niepodległości u stóp pomnika o tej samej nazwie – 64-metrowej kolumny z figurą słowiańskiego bóstwa Berehyni, powszechnie nazywanej Kateryną (od imienia córki autora rzeźby, (więcej…)

Album rodzinny miasta

Świąteczne powroty w rodzinne strony przynoszą czasami ciekawe odkrycia. Taką niespodzianką była dla mnie książka Kutno – miejsca i ludzie. Obrazy zachowane w pamięci mieszkańców – swego rodzaju album rodzinny miasta. W publikacji zebrano kilkaset fotografii, które kutnianie przekazali w odpowiedzi na apel Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej. W konkursie Tabliczka dla Ciebie właściciele domów jednorodzinnych mogli w zamian za zdjęcia otrzymać nową (więcej…)

Fotograficzne wspomnienia Roba Kroesa

Mówi się czasami o fotograficznej pamięci. Ponoć ci, którzy zostali nią obdarzeni, zapamiętują przeszłość w najdrobniejszych szczegółach. Nie wiem, ilu ludzi ją ma, ale na pewno nie wszyscy. A jednak fotografie wywierają wpływ na sposób, w jaki pamiętamy. I właśnie o tym jest książka Roba Kroesa Photographic Memories: Private Pictures, Public Images, and American History.

Autor jest emerytowanym profesorem Studiów Amerykańskich Uniwersytetu (więcej…)

„Kora” Georges’a Didi-Hubermana

Problem obrazów znajduje się w samym sercu tego wielkiego zaburzenia czasu, naszego „niepokoju w kulturze”. Należałoby umieć widzieć w obrazach to, z czego ocalały. Po to, by historia, uwolniona od czystej przeszłości (tego absolutu, tej abstrakcji), pomogła nam „otworzyć” teraźniejszość czasu. Ostatni akapit głośniej książki Georges’a Didi-Hubermana Obrazy mimo wszystko nie pozostawiał wątpliwości, że jej autor będzie do tego tematu wracał.

W (więcej…)

Milcząc, wołają

Gdy Achilles zabił Hektora, zdarł z niego zbroję, pozwolił kaleczyć jego ciało, a w końcu przywiązał je do rydwanu i zawlókł do obozu. Chciał je pozostawić na pożarcie psom i ptakom. Jednak gdy Priam przybył do niego z okupem, błagając o wydanie martwego syna, by mu wyprawić godny pogrzeb, Achilles uległ prośbom. Gdyby tego nie zrobił, obraziłby bogów i ściągnął na (więcej…)

Pamięć i fotografia w „Pamięci i Sprawiedliwości”

Najnowszy numer „Pamięci i Sprawiedliwości” (2 (22)/2013 r.) poświęcony jest pamięci społecznej i polityce historycznej. Wśród siedmiu tekstów bloku głównego poruszających tę tematykę znalazł się także mój artykuł „Lieux de mémoire”, ikony, fotografie. Wpływ obrazów fotograficznych na pamięć zbiorową w Polsce. Rekonesans.

Rola fotografii w procesie kształtowania pamięci zbiorowej Polaków pozostaje słabo rozpoznana. Brak szczegółowych studiów nad tym zagadnieniem, a dostępne badania (więcej…)

Czarny wrzesień 1939

Wrzesień w Polsce to w świadomości zbiorowej ciągle miesiąc, w którym wybuchła II wojna światowa. Zbitka słowna „polski wrzesień” kojarzy się jednoznacznie; „kampania wrześniowa” również – w każdym wypadku chodzi o wojnę obronną 1939 r. Warto zwrócić uwagę na wizualne odpowiedniki tych terminów. W polskiej kulturze funkcjonuje kilka fotografii o statusie ikonicznym, które symbolizują napaść Niemiec na Polskę i wybuch II (więcej…)

Prawda czasu, prawda ekranu

Jest taki dowcip: Mały Hans pyta dziadka: „Dziadku, a dlaczego na tym zdjęciu stoisz przed Hitlerem z wyciągniętą do góry ręką?”. Dziadek odpowiada: „Bo, wnusiu, ja wołam: Hola, hola! Tak nie wolno, panie Hitler!”. Wielu Polaków odniosło wrażenie, że Niemcy właśnie nam go opowiedzieli i chcą, nie żebyśmy się roześmiali, ale zrozumieli go dosłownie i uwierzyli.

Niemiecki miniserial „Nasze matki, nasi ojcowie” (więcej…)

NAC-lepsze zdjęcia Warszawy

Zakończył się konkurs zorganizowany dwa miesiące temu przez Narodowe Archiwum Cyfrowe i „Gazetę Stołeczną”, o którym już pisałem w tekście Stolica na tysiącach zdjęć – konkurs „GW” i NAC. Uczestnicy mieli spośród fotografii Warszawy dostępnych na stronie NAC wybrać najbardziej interesującą i napisać o niej kilka słów. Wytypowane przez jury fotografie z opisami zostały opublikowane na stronie „Gazety”, gdzie internauci głosowali (więcej…)

Skradzione twarze: „Wielki Terror 1937-1938”

Wystawa Tomasza Kiznego „Wielki Terror 1937-1938” w Centrum Artystycznym Fabryka Trzciny w Warszawie oraz album pod tym samym tytułem składają się z trzech serii zdjęć. Dwie pierwsze powstały współcześnie. Tomasz Kizny sportretował na nich Rosjan, których bliscy zostali zabici w stalinowskich czystkach, oraz udokumentował miejsca egzekucji. Trzecia to zbiór portretów ofiar wykonanych przez NKWD.

 Jak opowiedzieć o tych zdjęciach? Czy wystarczą fachowe (więcej…)