„Świteź” – pierwsza polska agencja fotograficzna

Za pierwszą polską agencję fotograficzną przyjęło się uważać „Pierwszą Polską Agencję Fotograficzną Mariana Fuksa”. W pewnym stopniu przyczyniło się do tego sprytne włączenie do jej nazwy przymiotnika „pierwsza”. Juliusz Garztecki w Przyczynkach do historii fotografii w prasie polskiej zwrócił uwagę, że twierdzenie Fuksa nie znajduje potwierdzenia w faktach^[1]. Serwisów fotograficznych dostarczały już wcześniej: Biuro Ilustracyjne Marka Münza we Lwowie^[2], Biuro Dzienników (więcej…)

Kasimir Zgorecki z Rouvroy… i inni

Między końcem pierwszej a wybuchem drugiej wojny światowej z Polski do Francji wyemigrowało około 600 tysięcy ludzi. Wśród cudzoziemców, którzy napłynęli do tego kraju w latach 1921-1939, była to najliczniejsza grupa narodowościowa, stanowiąca 31% ich całkowitej liczby. Powiększali ją jeszcze tak zwani Westfalacy lub Westfalczycy, czyli Polacy, którzy do Francji (więcej…)

„Warunki są bardzo złe w tym kraju”. Zdjęcia organizacji humanitarnych w Polsce na początku lat 20. XX w.

W maju 1919 r. gazeta „San Diego Union and Daily Bee” wydrukowała korespondencję z Polski, przesłaną przez amerykańskiego filmowca Ernesta Beaumonta Schoedsacka:

Warunki są bardzo złe w tym kraju, szczególnie wśród ludności cywilnej w bardziej odległych rejonach. Oczywiście przy wojnie wciąż toczącej się na czterech frontach i obecnej złej sytuacji kraju nowy polski rząd napotyka na znaczne przeszkody w przywracaniu porządku, i (więcej…)

Piekielnie żywotne miejsce: Warszawa lat 1945-1948 na zdjęciach zagranicznych fotografów

Koniec II wojny światowej oznaczał dramatyczne zmiany: nowy podział polityczny, przesunięcia granic oraz przemieszczenia milionów ludzi. Stary porządek znikł, nowy był niepewny. Zaczynała się zimna wojna i niedawni sojusznicy stali się wrogami. Polska znalazła się wśród krajów, które ucierpiały najbardziej, a jej stolica doznała zniszczeń, które niemal wymazały ją z mapy Europy. Co więcej tzw. wyzwolenie nie przyniosło jej niepodległości. Walka (więcej…)

Śmierć kpt. Rosińskiego

31 lipca 1920 r. francuski tygodnik „L’Illustration” wydrukował przerażające zdjęcie: nagi mężczyzna przywiązany za jedną nogę do gałęzi drzewa wisi głową w dół, a jego krocze nadziane jest na wystającą z pnia drzewa żerdź; każdy ruch, każde wahnięcie sprawi, że wbije się ona głębiej. Scenie przygląda się grupa mężczyzn w mundurach. Według podpisu to:

Żołnierze Armii Czerwonej wokół udręczonego ciała polskiego kapitana (więcej…)

„Bitwa o Monte Cassino” – najdłuższy polski fotoreportaż

Trzytomowa Bitwa o Monte Cassino Melchiora Wańkowicza, wydana w latach 1945-1947 we Włoszech przez Wydawnictwo Oddziału Kultury i Prasy 2 Polskiego Korpusu[1], to prawdopodobnie najobficiej ilustrowany reportaż w literaturze polskiej. Znalazło się w nim aż 1968 ilustracji, w tym 927 fotografii, 589 zdjęć portretowych uczestników walk, 21 fotomontaży, 12 zdjęć lotniczych i 2 panoramy fotograficzne[2]. W Polsce książka postrzegana była – i chyba nadal jest – jako tekst (więcej…)

Sowiecki numer „Płomyka”

Zeszyt „Płomyka”[1], pisma dla uczniów klas IV-VI wydawanego przez Związek Nauczycielstwa Polskiego, który ukazał się w marcu 1936 roku poświęcony był Związkowi Sowieckiemu. Zamieszczony w nim artykuł A. Bruskiego (Mieczysława Bukiego) Teatr dla dzieci w Moskwie zawierał wyidealizowany obraz sowieckiej rzeczywistości, a napisany przez Wacława Szczęsnego rzekomy list pioniera Wasyla Ugriumowa był po prostu propagandą. Niektóre jego fragmenty można było uznać (więcej…)

Wystawa fotografiki sowieckiej, 1934

25 lipca 1932 roku podpisano w Moskwie polsko-sowiecki pakt o nieagresji. Dawał on obu państwom nowe możliwości dyplomatyczne na coraz bardziej komplikującej się scenie politycznej Europy i stwarzał szansę na polepszenie dotychczas niezbyt przyjaznych stosunków dwustronnych. W następnych miesiącach zwiększyła się wzajemna wymiana handlowa oraz ożywiły kontakty kulturalne. W 1933 roku podpisano porozumienie o wymianie wystaw sztuki, co zaowocowało ekspozycją plastyki sowieckiej w Instytucie Propagandy Sztuki w Warszawie (więcej…)

Socrealizm użytkowy – zapomniane zdjęcia Marka Holzmana

Próżno szukać informacji o tych zdjęciach w opracowaniach poświęconych sztuce socrealistycznej. Podobnie nie ma o nich wzmianki w tekstach traktujących o polskim fotoreportażu. Siedemnaście książeczek, które ukazały się w latach 1950-1955 w ramach Biblioteki fotoreportażowej CRZZ [Centralnej Rady Związków Zawodowych]w cyklu Ludzie planu 6-letniego (tomy 1-4 oraz 6-8 wyszły jako Biblioteka reportażowa CRZZ), trafiło bowiem do innego obiegu czytelniczego. Fotografie, które (więcej…)

Fotki z Ukrainy

Wakacje na Ukrainie: Kijów i Lwów. Oprócz złotych kopuł cerkwi i śladów polskości wypatruję wszystkiego, co związane z fotografią. Nie muszę szukać długo. Na ulicach jest sporo zdjęć i to nie tylko reklam.

W centrum Kijowa na Placu Niepodległości u stóp pomnika o tej samej nazwie – 64-metrowej kolumny z figurą słowiańskiego bóstwa Berehyni, powszechnie nazywanej Kateryną (od imienia córki autora rzeźby, (więcej…)